Of: hoe de Val van de Muur de wijnboei terug liet bloeien…
Geografie en ondergrond
Dit meest noordelijkste wijnbouwgebied van Duitsland (51E breedtegraad – ten zuidwesten van Berlijn) situeert zich in het zuiden van Sachsen-Anhalt rond Freyburg en Naumburg. Het wijngebied van de twee rivieren Saale (zijrivier van de Elbe) en Unstrut beslaat 735 ha waarvan het grootste deel van de wijngaarden vallen binnen het natuurpark Saale-Unstrut Triasland. Naast de vele wijngaarden in Sachsen-Anhalt zijn er nog enkele aanplantingen in Thüringen en Brandenburg.
Dat hier al meer dan 1000 jaar wijnbouw wordt bedreven blijkt uit de schenkingsoorkonde die dateert uit 998 waarvan keizer Otto III de grondsteen voor deze wijnbouw legde. Elk jaar, het tweede weekend van september, grijpt in de ongekroonde wijnhoofdstad Freyburg aan de Unstrut een groots wijnfeest plaats.
Klimatologisch kan men dit wijngebied beschrijven als het droogste wijngebied van Duitsland. De zon schijnt er zo’n 1600 uur per jaar en de neerslag is slechts 500 mm. De gemiddelde opbrengst bedraagt slechts 50hl/ha. Men moet wel in dit wijngebied rekening houden met een meedogenloze vorst in de lente en in de winter. Een geleidelijke overgang van zomer naar winter ontbreekt dus.
Geografisch stelt men dat de rivieren Saale en Untrut zich voort bewegen door een oud cultuurlandschap met steile terrassen, nauwe dalen, droge muren, traditionele boomgaarden en warmte-eilanden.
Op bodemkundig vlak kenmerkt dit wijngebied zich door bodemstructuren zoals muschelkalk, zandsteen, lössleem en koperleisteen.
De wijnen
Onder de 30 te proeven druivenrassen blijft de müller-thurgau in dit micro-klimatologisch wijngebied de belangrijkste druivensoort. De grootste trots van de plaatselijke wijnboeren is hun weissburgunder, terwijl ook de cépages silvaner en riesling tot de regionale klassiekers behoren. ¼ aanplant bestaat uit blauwe druiven waarvan vooral portugieser, dornfelder, spätburgunder en zweigelt.
Als men vandaag spreekt over elegante, frisse, aromatische lichte Saale-Unstrut geraffineerde wijnen dan is dit wel te danken aan de val van de Muur en aan de hereniging van Duitsland. Tot voor de val van de Muur werd niet geïnvesteerd in viticultuur en vinificatie en dat plaatste de kwaliteit van de wijn op grote achterstand. Ook de DDR-tijd deed de wijnbouw geen goed. Veel wijnhuizen werden opgeheven en moesten volgens staatsinzicht gaan produceren, hetgeen vaker op kwantiteit dan op kwaliteit neerkwam. De Duitse hereniging in 1989 deed de wijnbouw weer openbloeien. Veel onteigende wijnboeren kregen hun bezittingen terug. Sedert 2015 spreekt de wijnregelgeving in dit gebied over 2 Bereichen, 3 Grosslagen en 23 Einzellagen.
Te bezoeken!
Daar wijnbouw alleen mogelijk is op goed beschutte plaatsen met een mild microklimaat refereer ik graag naar:
- Wijngoed Kloster Pforta dat oorspronkelijk behoorde tot het aldaar oude Cisterciënzer klooster.
- De Rotkäppchen Sektkellerei in Freyburg
- Het Universitäts-Weinhaus aan de Unstrut (heeft zijn eigen Einzellage=wijngaard)
De lezers van dit artikel zullen vlug begrijpen dat dit wijngebied door zijn cultuur, geschiedenis, natuur en romantiek op een vanzelfsprekende manier met elkaar zijn verenigd. In dit ‘Toscane van he Noorden’ kan ik een drietal wijnroutes aanraden:
- Saale-Unstrut route (60 km)-Strasse der Romantik, Himmelswege met burchten en kastelen
- De Zeits route (20 km)
- De Mansfeidsee route (20 km)
Met de kano kan je tussen de rivierwijngaarden de talrijke kastelen ontdekken en voor de fietsers raad ik sterk de Hasselbach en Biberbach route aan (55 km).
Tot slot een gastronomische ervaring:
- Zeitzer Milbenkäze
- Eremitenschinken (lokale ham)
- Plaatselijke geteelde asperge (regio Altmark)
Dit wijngebied op uw bucket list plaatsen is een must!
Kenmerken Weissburgunder
Stamt af van de Spätburgunder en gedijt overal prima waar het voor de Riesling te warm is. Lichtvoetig, fris en met zijn ingetogen zuren ideaal aan tafel. Geurt en smaakt naar citrusvruchten, peer, meloen en groene noten. Net zo geschikt voor verwerking tot sekt als voor opvoeding in barriques. Bereikt in eersteklas wijngaarden een indrukwekkende kwaliteit.
Weetje
Langs de wijnroute van Saale-Untrut lopen ook de Strasse der Romantiek en de Himmelswege. Kastelen als de Neuenburg en Rudelsburg, belangrijke gebouwen als de Naumburger dom en mystieke plaatsen als die waar de Himmelscheibe von Nebra gevonden werd, vertellen over de cultuurgeschiedenis van het gebied. Freyburg an der Unstrut geldt als de officieuze wijnhoofdstad ervan.
Te onthouden
Aanplant: ca. 740 ha
Aandeel witte wijn 73%
Belangrijkste druivenrassen: müller-thurgau, weissburgunder
Toerisme: Sektkellerei Rotkäppchen in Freyburg, Wijngaardhuisjes en Het ‘Stenen Plaatjesboek bij Naumburg’.Bron: Deutsches Weininstitut-Mainz
