Om te beginnen: een zalig paasfeest aan al onze leden! Goede gewoontes zijn er om die in ere te houden, ook dit maandelijkse overzicht met een eigenzinnige selectie van opvallend journalistiek nieuws. Veel leesplezier! 

De mediaconcentratie in Nederland 

Van de 12 grootste nieuwsmerken in Nederland zijn er 8 in handen van DPG Media en 2 van Mediahuis. Blijven over: de NOS, een publieke omroep, en RTL, dat in handen is van RTL. Voorlopig, want DPG  Media heeft een overnamebod gedaan op RTL, en als dat later dit jaar slaagt, dan is de Top 12 verdeeld tussen DPG met 9 titels, Mediahuis met 2 titels en de NOS. Twee Vlaamse familiebedrijven, en de publieke NOS. Is die mediaconcentratie een goede zaak? Daarover een interessante beschouwing bij NVJ. 

Journalistiek in de rechtbank 

Steeds vaker worden geschillen met/over journalisten uitgevochten via de rechtbank. Zo eist voetbalclub RSC Anderlecht via de rechtbank van eerste aanleg van Brussel een schadevergoeding van Humo-journalist Jan Hauspie van maar liefst 50.000 euro. De reden: een artikel waarin anonieme getuigen de top van paars-wit viseerden, en dan vooral voorzitter Wouter Vandenhaute. (Voetbalkrant en Voetbalnieuws) 

Het Gentse hof van beroep fluit een lagere rechter terug. Die had in kortgeding DPG Media verboden om informatie te publiceren uit een proces-verbaal dat opgesteld werd tegen voormalig Vooruit-voorzitter Conner Rousseau. De rechter verklaarde in beroep dat het derdenverzet van DPG Media gegrond was. Rousseau moet de gerechtskosten betalen. (Nieuwsblad) 

Ter herinnering: het Europese Parlement heeft in februari 2024 met overweldigende meerderheid een wet goedgekeurd die journalisten en voorvechters van mensenrechten moet beschermen tegen SLAPP of Strategic Lawsuit Against Public Participation. 

European Media Freedom Act (EMFA) is een feit 

Er werd trouwens nog belangrijke wetgeving gestemd in het Europese Parlement: de European Media Freedom Act (EMFA). Die moet rechten van journalisten versterken en de journalistiek als geheel weerbaarder maken tegen inmenging door onder meer overheden en big tech. Over het belang van deze wet meer bij Villamedia en audio bij BNR Nieuwsadio. 

Discussie over krantenbedeling nog altijd niet uitgepraat 

De sage rond de krantenbedeling en de compensatie die de overheid daarvoor aan Bpost betaalt, blijft maar voortduren. Het laatste hoofdstuk is dat de steun blijft bestaan, maar verschuift – de magazines krijgen minder steun, de kranten meer, en dan vooral in dun bevolkte gebieden. Concreet: voor de bedeling van kranten in Vlaanderen en Brussel stopt de federale regering 17 cent per krant toe, in Wallonië – dat dunner bevolkt is en dus logistiek duurder – komt de steun op 49 cent per krant. Allemaal in de vorm van een belastingkrediet. In 2026 zakt de steun naar 15 cent per krant in Vlaanderen en naar 43 cent in Wallonië. Daarna dooft de steun helemaal uit. (GVA) 

Maar kunnen journalisten, die toch betrokken partij zijn in deze discussie, wel objectief berichten over deze saga? Dat is een vraag die Pascal Dendooven zich stelt in dit artikel bij De Standaard. 

RVDJ uitspraak: klacht VTM-journalist Faroek Özgünes ongegrond 

Faroek Özgünes was het niet eens met een opiniestuk van Pol Deltour, voormalig voorzitter van de VVJ, waarin die laatste kritiek had op de manier waarop Özgünes omgegaan is met de zaak Conner Rousseau. Hij dienden een klacht in bij de Raad voor de Journalistiek. Die oordeelde de klacht ongegrond, omdat het niet over feitelijke berichtgeving ging, wel een opiniestuk (RVDJ: DPG Media & Özgünes t/ Deltour) 

Andere interessante uitspraken van de RVDJ: 

• 14/03/2024: Democo t/ HLN.be  
• 14/03/2024: Pichal t/ De Morgen & DeMorgen.be 

Interessante studies en cijfers over media en journalistiek in Vlaanderen 

• Jaarverslag 2023 van de Vlaamse Regulator voor de Media met o.a. de beslissingen van de algemene kamer en kamer voor onpartijdigheid en bescherming van minderjarigen. 
• Statistiek Vlaanderen met betrekking tot media en mediagebruik in Vlaanderen, met o.a. het vertrouwen in de media en het mediagebruik. 
• Digimeter 2023 van IMEC, met o.a. een peling naar de houding van de bevolking ten opzicht van technologische ontwikkelingen 
• Stimuleringsregeling audiovisuele sector, over het stimuleren van de audiovisuele sector door financiële bijdragen aan de productie van audiovisuele werken. 

Het gebruik van AI in de journalistiek 

Over AI heb je al verschillende artikels kunnen lezen op onze website, o.a. dit artikel waarin de vraag gesteld wordt of Google de journalistiek niet ondergraaft, en waarin ook de praktijk aan de kaak gesteld wordt waarbij hostingbedrijven data van WordPress en Tumblr verschaffen aan AI-bedrijven. 

Over het gebruik van AI in de journalistiek werd recent een debat gehouden. Bij Doorbraak lees je een korte samenvatting. Wij willen je alvast de erg kritische conclusie niet onthouden: In hun krantenkolommen staan minstens wekelijks zeer alarmerende artikels over de gevaren van AI, maar dat belet niet dat ze er zelf al volop mee bezig zijn. Dé vraag is en blijft of nieuwswaarde nog een unique selling proposition is dan wel een parameter in een algoritme om kranten, tijdschriften, radio of televisie te verkopen. 

Maar die discussie mag je niet verhinderen om gebruik te maken van AI-tools die je bij je werk kunnen helpen. Zoals tools die met behulp van AI een automatische transcriptie kunnen maken van je interviews. Het Britse Journalism bespreekt 3 dergelijke tools. 

Heb jij ook nieuws te melden? Laat het ons weten via info@vjv.vlaanderen