Villa Verbeelding. Je gedachten schieten meteen alle kanten op als je de naam leest of hoort. Ons advies? Bezoek dit authentiek museum zo snel mogelijk. Het is een garantie op eeuwig jong blijven!
Het museum is sinds 2017 gevestigd in een herenhuis aan de Bampslaan 35 in Hasselt, op 100m van het station en legt de focus op illustraties en jeugdliteratuur. Marijke Rekkers, Imelda Sleurs en Johan Swennen die mee aan de wieg stond, zijn nog altijd aan boord. Villa Verbeelding is één van de 8 Vlaamse literaire organisaties die in 2022 een structurele subsidie (350.000 euro) kregen voor de komende 5 jaar. De enige organisatie in Vlaanderen die zich op permanente basis toelegt op dit thema.
Het zijn dus jeugdschrijvers maar vooral illustratoren die voor de verbeelding zorgen. Die onze fantasie prikkelen door verhalen te vertellen in beeldentaal. Elke verdieping heeft een thema en ademt een bijzondere sfeer uit. Naast vaste themakamers als ‘De ABC-kamer’, ‘De illustratiekamer’ en ‘De sprookjeskamer’ zijn er ook tijdelijke tento’s. Tot 20 januari 2024 kan je er terecht voor ‘De zee! De zee!’. En last but not least zijn er tal van inspirerende en originele creatieve opdrachten voor kinderen en hun (groot)ouders. Op de zolderverdieping organiseert het museum workshops en lezingen. Op die manier probeert men de literaire leesvaardigheid en visuele geletterdheid van de bezoeker te versterken en leggen ze de kiem voor een levenslange boekenliefde.
Tot 20 januari 2024 moet je voor de zee dus niet aan de kust zijn maar in Hasselt. De zee is sinds mensenheugnis een onuitputtelijke inspiratiebron. En al zeker als je er schrijvers en illustratoren op los laat. Denk dan een zeerovers, fabelachtige kleine en grote vissen, scheepswrakken, monsters, stormen, exotische stranden enz. Na een eerste kamer bezocht te hebben waar je rustig in de (onder)zeese sfeer kan komen, kom je via de smalle en stijle trap (‘Klimmers hebben voorrang’!) aan in de kamers die de kern van de tentoonstelling vormen, inclusief een heuse strandcabine.
Gerda Dendooven, Carll Cneut, Marije & Ronald Tolman, Leo Timmers, Atak, Ingrid & Dieter Schubert, Matthias De Leeuw. Het zijn slechts enkele namen van deelnemende illustratoren wiens werk al veelvuldig in de prijzen zijn gevallen. De tijd dat men zich laatdunkend uitliet over illustratoren is voorbij. Carll Cneut, ondertussen Vlaanderens bekendste én populairste illustrator, verlegde in 2014 de grenzen van het genre. Zijn solo-tentoonstelling ‘In my head’ verleidde in 5 maanden tijd meer dan 50.000 bezoekers naar de Gentse Sint-Pietersabdij. Ruim 50 boeken van Carll kregen meer dan 200 vertalingen en zijn in een 35-tal landen verkrijgbaar. Toen al riep een bezoekster tijdens de tento (Maddy uit Hamont-Achel) luidkeels naar Carll: “De wereld heeft creatieve mensen als u nodig” waarna ze vroeg of ze de tekenaar mocht knuffelen. Zijn werk brengt duidelijk iets teweeg…
Wij houden enorm van deze “kunst” en het mag niet verrassen dat hun werk, dikwijls van hoog artistiek niveau, de jongste jaren terecht veel meer (inter)nationale waardering geniet. Velen hebben zich ontwikkeld tot autonome kunstenaars met een uitgesproken eigen signatuur. De schrijver schept de personages van het verhaal, de illustrator geeft ze gestalte. Soms in die mate dat de tekeningen het boek meer dragen dan het verhaal. Gelukkig zien we meer en meer dat de naam van de illustrator de cover deelt met de naam van de schrijver. Dat zegt alles.
Net als bij cartoonisten is en blijft het toch bijzonder dat je met een kleurencompositie, enkele lijnen en een beperkt aantal woorden zo’n krachtige beelden kan neerzetten/oproepen waarbij je verbeelding dan ook nog eens in een hogere versnelling geraakt. En ons doet nadenken. Je zit meteen in een sfeer, de karaktertyperingen roepen sterke en veelzeggende associaties op, de humor zorgt voor de nodige relativering. Het doet je wegdromen en zorgt -bij mij althans- voor een stoot adrenaline. Kortom, het werkt bevrijdend. De originele tekeningen/illustraties zijn vaak ontroerender en sprekender dan de boekversie. Tip: het loont zeer de moeite om naar de details te kijken.
Zonder uitzondering nemen de illustratoren ons voor dit thema mee in een/hun bijzonder universum. Qua kleur en stijlen zeer uiteenlopend en dat is prettig. Het valt trouwens op dat actuele themata als de klimaat- en (boot)vluchtelingenproblematiek in hun werk geslopen is. Gerda Dendooven verrast met sterk werk, Marije Tolman zoekt haar inspiratie bij Ensor, Ingrid & Dieter Schubert tonen hartverwarmende taferelen uit hun boek ‘Woeste Willem’ en de Berlijnse illustrator Atak is de verrassing of zo je wil de vreemde eend in de bijt. Hij zorgt met zijn expressieve personages en kleurenexplosie voor een ongekende uitbundigheid. Bij sommigen zie je waar ze de mosterd halen maar dat kan de pret niet drukken. Enkel Matthias De Leeuw vonden we weinig inspirerend.
‘De ABC-kamer’ op de tweede verdieping is helemaal gewijd aan letters. 26 illustratoren uit binnen- en buitenland ontwierpen een letter. Evenveel kaders tonen een erg originele invulling van de letters. Aan tafels kunnen kinderen samen met hun (groot)ouders een alliteratie bedenken voor hun naam en/of de 27ste letter van het alfabet bedenken en ontwerpen. Letterpret met ons alfabet.
Op de zolderverdieping heeft Huub Berger zijn vuurtorenverzameling opgesteld. En is er ook gedacht aan jong talent met werk van studenten illustratie die zich o.l.v. docenten/illustratoren Isabelle Vandenabeele (Luca School of Arts Hasselt) en gerenommeerd illustrator Steve Michiels (Sint-Lucas Gent) lieten inspireren door het boek ’20.000 mijlen onder zee’ van Jules Verne.
In ‘De illustratiekamer’ staan 8 kasten die een echte ‘doos van Pandora’ zijn. In de kasten stellen evenveel illustratoren zichzelf voor. Aan de hand van illustraties, schetsboeken, voorwerpen, speelgoed en een filmpje ontdek je wat er leeft in de hoofden van deze kunstenaars. Van dezelfde acht illustratoren zijn er op de ‘Illustratieroute’ door de stad Hasselt metersgrote illustraties op gevels te zien. Villa Verbeelding is echt uitgegroeid tot een “thuis” voor onze illustratoren.
Net op het moment dat je weer op de begane grond bent en denkt dat je alles al hebt gezien, kom je door een gordijn in de wonderlijke ‘Sprookjeskamer’ binnen. Wat u daar te zien krijgt willen we niet verklappen. En als je in die kamer door een bamboegordijn gaat dan duik je bijna letterlijk in ‘De vissenkamer’. Naast een speciaal voor deze tento gemaakte muurschildering van de Gentse illustrator Ruth De Jaeger “zwemmen” er ook heel wat vissen rond met uiteenlopende emoties: van blij tot verdrietig en zenuwachtig.
De volgorde waarin u de kamers bezoekt is niet zo belangrijk.
Villa Verbeelding is een vzw, “geen stadsmuseum’ benadrukt Imelda Sleurs niet zonder enige fierheid. Het is de afgelopen jaren met mondjesmaat gegroeid maar staat inmiddels als een “(heren)huis”. Vorig jaar kreeg het 26.040 jonge en iets oudere bezoekers over de vloer. Dit gaat dan om bezoekers van het museum, klasbezoeken, reizende expo’s e.a. activiteiten. Tento’s worden aangevuld met activiteiten voor schoolklassen, groepen en gezinnen in de vorm van rondleidingen, lezingen, workshops en masterclasses. De tento ‘De zee! De zee!’ reist binnenkort ook langs bibliotheken en cultuurcentra.
Afgelopen zomer pakte het museum ook uit met ‘De Verbeelders’, een splinternieuw festival rond illustratie i.s.m. en in cultuurcentrum Hasselt. Het festival bestaat uit een vierdaagse Summerschool, gevolgd door een afsluitende festivaldag op zaterdag waar het publiek een hele dag kan genieten van originele workshops, lezingen en live illustratie. Je kan er bovendien prints, kaartjes of boeken kopen en ze laten signeren. En je kan tenslotte zelf creatief aan de slag. Met 250 inschrijvingen was het een enorm en onverhoopt succes. Er komt een nieuwe editie op zaterdag 24 augustus 2024. Ook de Summerschool met als insteek ‘Hoe vertel je met beelden een sterk verhaal?’ was een ongekend succes. Deelnemers gaan op zoek naar een eigen stem als illustrator onder intensieve begeleiding van topillustratoren (dit jaar waren dat Carll Cneut, Rébecca Dautremer en Kaatje Vermeire). Het lokte zelfs deelnemers uit Taïwan, Australië en Noorwegen die kost wat kost workshops wilden volgen bij hun favoriete illustrator. Imelda Sleurs: “De interesse om deel te nemen aan de workshop met Rébbeca Dautremer was overweldigend. We hebben helaas heel wat mensen moeten teleurstellen. Zowel tijdens Summerschool als op de festivaldag stelden we vast dat er meer en meer volwassenen interesse hebben in illustraties. De volgende editie gaan we daar zeker nog meer op inspelen.”
Of het museum een droom heeft, wilden we graag weten? Communicatieverantwoordelijke Inge Martens: “Als we kunnen voortdoen zoals we bezig zijn en veel mensen van alle leeftijden kunnen bereiken met onze initiatieven zijn we al heel tevreden! Dit willen we blijven doen zowel binnen de muren (het museum) als buiten de muren (De Illustratieroute, pop-upexpo’s, festival De Verbeelders). En dat allemaal door gevestigd én jong talent de kans te geven om hun werk tentoon te stellen.”
Alles wat onze zieke wereld een beetje mooier maakt, is de moeite waard. Laat u verdwalen in de wonderlijke fantasie van België’s beste illustratoren. Wees gerust, u kan niet verzuipen, enkel begeesterd geraken door het eerbetoon aan onze rijke beeldcultuur. Ingeval van nood zijn de enthousiaste medewerkers van het museum de “strandredders” met dienst. En nu dringend naar de huisarts voor dat voorschrift!
