Het politieke leven kwam in september stilaan terug op gang. Maar ook buiten de politiek vielen heel wat nieuwtjes te rapen op journalistiek gebied. Een kort overzicht van enkele nieuwtjes die ons opgevallen zijn in de voorbije maand.

Berichtgeving over perikelen Conner Rousseau onder vuur

Toen Conner Rousseau, voorzitter van Vooruit, zijn perfect geregisseerde coming-out video uitbracht, werd die door haast alle media in een bepaalde context geplaatst. Met die video zou Rousseau de aandacht hebben willen afleiden van enkele aantijgingen van ongepast gedrag die tegen hem geuit werden. Er klonk kritiek op die gang van zaken – in België is het niet zo gebruikelijk dat bericht wordt over het privéleven van een politicus.

Toen na enkele weken bleek dat die aantijgingen niet tot een vervolging zouden leiden (twee klachten werden geseponeerd), leek het pad vrij voor Rousseau om zich met een grootschalige mediacampagne te rehabiliteren. Met interviews in alle kranten en op alle zenders wilde hij de focus terug op zijn politiek beleid leggen. Maar juist diezelfde dag pakten verschillende media uit met en bericht over racistische uitspraken die Rousseau gedaan zou hebben tegenover agenten in de late uurtjes van een feest in Sint-Niklaas. Toeval of framing?

Maar het verhaal escaleert: toen HLN en VTM nieuws op 29 september wilden berichten over de concrete inhoud van die uitspraken, op basis van verschillende getuigenissen, legde de rechter hen een publicatieverbod op na een eenzijdig verzoekschrift, ingediend door Rousseau.  Wat meteen in verschillende commentaren als “censuur” bestempeld werd. Meer bij De Morgen, Knack  en HLN. Commentaar van Peter Verlinden, voormalig VRT-journalist op Twitter:  

Dit was #censuur, wie het ook beslist heeft. Lekken uit PV’s en andere besloten dossiers zijn schering en inslag in onderzoeksjournalistiek. Maar goed ook. Anders zouden vele wantoestanden nooit het daglicht kunnen zien. Vreemd dat een ‘socialist’ een vorm van censuur goedpraat.

Heeft een speciale Taylor Swift-journalist zin?

Je zou denken dat er genoeg ander nieuws is om over te berichten – de oorlog in Oekraïne, de machtsverschuiving in Afrika, de migratiecrisis bijvoorbeeld. Waarom zou een uitgever zoals USA Today een fulltime journalist in dienst nemen, die enkel over Taylor Swift schrijft? Het antwoord is simpel: het verdienmodel. Minder overheidssubsidies, instabiele advertentie-inkomsten, de grote afhankelijkheid van clicks dwingen journalisten om niet alleen te schrijven over wat echt belangrijk is, maar vooral over wat de lezers willen lezen. Een opmerkelijk standpunt bij Het Parool.

De teloorgang van de journalistiek: alle schakeringen van negativiteit exploderen

Ook Dominique Dewitte heeft op BusinessAM commentaar op de evolutie in de journalistiek.  Media moeten steeds meer extreme standpunten en verhalen brengen om de aandachtspanne van de bezoeker niet te verliezen. Dat blijft niet zonder gevolg: uit een onderzoek naar de emoties die 47 Angelsaksische media bij lezers oproepen, blijkt dat overal dezelfde tendens opgemerkt wordt: emoties (boosheid, walging, angst, vreugde, droefheid, neutraliteit) worden steeds heviger.

AI en journalistiek: grenzen aftasten

Moet je als journalist schrik hebben van artificiële intelligentie, of die juist omarmen? Enerzijds kan AI je helpen om betere teksten te schrijven maar anderzijds is een AI enkel gebaseerd op wat op het web te vinden is, en gaat een echte journalist nog altijd zelf op onderzoek uit.

Enkele berichten over dit aftasten van de grenzen en de mogelijkheden:

• AI: de dunne grens tussen hulpmiddel en overname essentiële taken journalistiek  (De Wereld Morgen)
• RadioNewsAI biedt radio’s de mogelijkheid om op basis van lokale nieuwsbronnen nieuwsuitzendingen te maken, met behulp van AI die gebaseerd is op de stem van de normale nieuwsanker. En dat vanaf 50 dollar per maand. (Radiovisie)

Nederland: journalisten krijgen koopkrachtcompensatie, maar freelancers niet

Voor iedereen is het leven duurder geworden. In België worden de lonen door de automatische indexering aangepast, maar elders is dat niet het geval, en hangt een eventuele compensatie van de aanpassing van de lonen af van de sector of de werkgever.

In Nederland heeft DPG Media een eenmalige financiële tegemoetkoming beloofd voor vaste medewerkers, om het verlies van koopkracht door inflatie te compenseren. Maar freelancemedewerkers krijgen niets. (Villamedia). Uit onvrede met deze regeling houden de redacties van elf kranten op 5 oktober een protestactie (Villamedia).

Onzekerheid in het wereldje van de regionale tv’s in Vlaanderen

TV Limburg verbreekt vanaf 1 januari 2025 de banden met de commerciële exploitant De Buren, een volle dochter van Mediahuis. Omwille van het wegvallen van de synergieën heeft Mediahuis de intentie om ook ATV en TV Oost niet meer te exploiteren vanaf 1 januari 2025. Waardoor eveneens problemen dreigen voor ROB-tv. (Radiovisie)

Klacht parket tegen opiniestuk: ongegrond

Op 14 februari 2023 publiceerde Het Laatste Nieuws een opiniestuk onder de titel “Onze opinie. De wet is de wet”. Daarin wordt erop gewezen dat het parket van Gent nog steeds de strengst mogelijke straffen vordert voor wie het aandurfde het mondmasker niet of verkeerd te dragen op de openbare weg. Dat terwijl in heel wat andere zaken van een harde of consequente lijn amper sprake is (Palnws).

Het parket legde daarop een klacht neer tegen het artikel bij de Raad voor de Journalistiek. Die gaf het parket ongelijk: de journalist opinieert. ” Volgens artikel 5 van de code geniet een journalist, als auteur van een opiniebijdrage, een grotere mate van vrijheid om zijn mening te geven en om conclusies te trekken uit de feiten dan in feitelijke berichtgeving.” De klacht werd ongegrond verklaard. (RVDJ)