Amber, diamanten, rijstpoeder, bamboebolletjes, plantaardig ivoor, stamcellen…: de cosmetische industrie pakt voortdurend uit met “nieuwe” ingrediënten voor nog betere resultaten. Maar hoe nieuw zijn die ingrediënten? Proestetic had een gesprek met twee topwetenschappers uit de sector: Susanne de Kleijn, Medical Manager Benelux van BDF en Frédérick Warzée van Detic.
Oude wijn in nieuwe vaten?
Zijn er in de cosmetica echt “nieuwe ingrediënten”? FW: “Nieuwe ingrediënten zijn er niet echt… Sinds 2013 zijn er geen dierproeven meer toegelaten, en er zijn geen alternatieven voor de evaluatie van de toxiciteit op lange termijn. Bovendien gaat de ontwikkeling van nieuwe ingrediënten heel langzaam, onderzoek vraagt tijd en geld. De “nieuwe” ingrediënten die op de markt komen zijn steeds vaker afkomstig van grote ondernemingen die actief zijn in andere sectoren (de voedingsindustrie bijvoorbeeld). SdK: “Ik kan niet voor alle bedrijven spreken maar als we kijken naar ingrediënten komt een echt, uniek, nieuw ingrediënt niet veel voor. De meeste bedrijven én Beiersdorf werken met bestaande ingrediënten en met een mix daarvan.” Hoeveel ingrediënten zitten er gemiddeld in een crème? SdK: “Gemiddeld in een nachtcrème 15 tot 20, in een dagcrème met zonnefilter ligt dat hoger, gemiddeld zo’n 25 à 30 bij zonbeschermingsfactor 50. 30 ingrediënten is vrij veel, maar het komt wel voor.” Is dat een goede zaak voor de cosmetica? FW: “Ja en nee: de cosmetica is een sector waar traditioneel voortdurend nieuwigheden op de markt komen. Dat is een handicap, een belasting voor de sector en nadelig voor de kleinere producten van grondstoffen die door alle veiligheidsmaatregelen beperkt zijn in de ontwikkeling van nieuwe ingrediënten.”
Een patent op een nieuw ingrediënt?
Omdat de ontwikkeling van nieuwe ingrediënten zo duur is, beschermen de meeste bedrijven hun nieuwe vindingen met een patent. SdK: “Aan de ontwikkeling van de nieuwe actieve stof Thiamidol die ons bedrijf ontwikkeld heeft, ging 10 jaar onderzoek vooraf. Het is echt een innovatief, nieuw ingrediënt. Dr. Kolbe die dit ontwikkeld heeft, wordt momenteel over de hele wereld uitgenodigd binnen biochemische en dermatologische kringen om te komen spreken over deze unieke ontdekking en daar zijn we heel trots op.” Wat doet deze nieuwe baanbrekende actieve stof Thiamidol precies? SdK: “Bij pigmentvlekken wordt met dit product een reductie van de melanine in de epidermis beoogd. Dit kan op verschillende manieren: de afbraak van melanine kan verhoogd worden door peelings, de vorming van melanine kan afgeremd worden door medicatie nl. hydrochinon of er kan worden gezorgd voor de inhibitie van het melanine met tyrosinase remmers. Thiamidol is een tyrosinase remmer die onmiddellijk na de pigmentvorming in actie schiet. Dé grote innovatie is dat er meerdere tyrosinase remmers op de markt waren die vroeger alleen op één enzym getest werden, nl. de champignon tyrosinase (die het bruin worden van een champignon veroorzaakt). In het onderzoek naar Thiamidol hebben we gezien dat het ingrediënt niet op het menselijk enzym getest werd. In ons bedrijf heeft de chief scientist een menselijk enzym genomen (dat heel moeilijk te isoleren is) en hij is dat gaan screenen t.o. de champignon tyrosinase waarbij in totaal meer dan 50.000 verbindingen gescreend werden. Thiamidol is het uiteindelijke resultaat, het is een aparte molecule. Omdat het zo effectief is, is het ook gepatenteerd met een internationaal patent. Daarnaast is het ook per land gepatenteerd in functie van de lokale wetgeving. In België loopt een patent maximum 20 jaar.”
En wat kost het?
Zorgen nieuwe ingrediënten voor een stijging van de kostprijs van een afgewerkt cosmetica product? FW: “Het is duidelijk dat als er zeldzame ingrediënten of ingrediënten gebruikt worden die moeilijk te krijgen zijn, dit een weerslag heeft op de verkoopprijs van het product. Hoe zeldzamer, hoe duurder…” SdK: “Als je een groot bedrijf bent kun je de kosten spreiden over miljoenen potjes crème, dan kost dat voor de consument misschien maar maximaal een paar euro’s extra. Hoe meer actieve ingrediënten, hoe meer onderzoek natuurlijk, dat speelt een rol bij de prijsvorming.”
Ingrediënten aanpassen aan het klimaat?
Variëren ingrediënten in cosmetica in functie van de klimaatomstandigheden, Afrika bijvoorbeeld? SdK: “Onze producten doorlopen een proces van 9 à 12 maanden stabiliteitstesten: het product gaat de koelkast in, wordt aan hoge temperaturen blootgesteld, aan hoge luchtvochtigheid, enz. In warmere landen verkopen we meer lichte texturen, in Europa rijkere texturen. Elk land heeft in sommige gevallen de mogelijkheid een keuze te maken qua textuur van een product, en in sommige landen brengen we beide texturen op de markt om aan alle noden van de consument te kunnen voldoen, ook België kan bij ons zijn eigen voorkeur kiezen.”
Trends en toekomst
Er wordt nu veel gesproken over het gebruik van stamcellen, is dat de toekomst? FW: “Die stamcellen komen uit de geneeskunde, meer dan 20 jaar geleden werden al verse cellen gebruikt bij La Prairie maar het effect is moeilijk te bewijzen. Het gebruik van dierlijke stoffen in cosmetica is aan heel strenge voorwaarden onderhevig. Je kunt wel celculturen gebruiken die in vitro gekweekt zijn, dat is relatief innoverend.” Een andere hype momenteel is het gebruik van koolstof? FW: “Dat is een oud ingrediënt dat van oudsher gebruikt werd om onzuiverheden te absorberen maar je moet heel goed opletten met de kwaliteit! Die moet van farmaceutische kwaliteit zijn want als je bijvoorbeeld via internet koolstof koopt, is het risico groot dat die vervuild is met giftige stoffen (zware metalen enz.). Sowieso is de aankoop van producten op het internet een groot risico. We hebben in Europa de best beschermende wetgeving inzake cosmetica ter wereld. In bijvoorbeeld de VS en China zijn nog geen 50 ingrediënten verboden (op dit moment zijn er in de VS slechts 8 stoffen formeel verboden!), in Europa zijn er dat zoveel meer: ik schat 1400 maar het echte aantal kunnen we niet precies inschatten.”
De markt van de ingrediënten is onderhevig aan trends. Vandaag zien we een duidelijke tendens naar simplificering (waarschijnlijk omdat het aanbod aan ingrediënten verminderd is door de strengere wetgeving…), eind jaren 70 werd cosmetica heel gesofisticeerd, de jaren 80 zagen het minimalisme op z’n Japans, de jaren 90 kenden een terugkeer naar meer sofistikering, begin 2000 is er de terugkeer naar meer eenvoudige formules maar eigenlijk zijn trends heel cyclisch. FW: “We zien vandaag een innovatie die vooral gaat over nieuwe vormen: het moet voor de consument eenvoudiger en gemakkelijker en vooral transparanter. Anderzijds is er een sofistikering met nieuwe tensio actieven waardoor een betere kwaliteit van emulsies en crèmes ontstaat. Maar alle nieuwe evoluties hebben vandaag wel tot doel om tot een duurzamer en eco vriendelijker resultaat te komen: meer en meer ingrediënten zijn biobased want uit onderzoek blijkt dat maar liefst 80% van de verbruikers daar gevoelig voor is. De industrie heroriënteert zich en zoekt naar biobased oplossingen in de groene scheikunde die een zwakkere impact hebben op het milieu. We gaan weg van de petrochemische bron met een groene scheikunde die inzet op natuurlijke en hernieuwbare ingrediënten. SdK: “De petrochemie is nooit onze eerste keuze. Zo hebben we bijvoorbeeld wel het product Aquaphor dat al sinds 1921 bestaat. Daarvoor gebruiken we petrolaten in de zuiverste vorm, maar ook daar zijn we wel mee bezig”. En de trend van de vitamines? SdK: “Vitamine C wordt veelvuldig ingezet; het is een sterke antioxidant en zal vooral gebruikt wordt in producten voor de bestrijding van de huidveroudering. Ook wordt het ingezet als anti-pigment ingrediënt, het breekt het bestaande melanine af, zoals ook peelings dat doen. ”
Ingrediënten als bijproduct van de landbouw
Landbouwproducten worden gebruikt voor de productie van nieuwe ingrediënten: zo kan suiker (uit suikerbieten) gebruikt worden om nieuwe tensio actieven (reinigende stoffen die we terugvinden in zeep, shampoo…) te ontwikkelen. Een aantal Belgische universiteiten engageert in interessante onderzoeksprojecten naar nieuwe vetten en tensioactieven. Zo onderzoekt de Thomas More Hogeschool de extractie van “nieuwe” vetten op basis van insecten voor het ontwikkelen van nieuwe tensio actieve stoffen. Een uitstekend alternatief maar nog niet vegan. Nog een ander project zien we bij Valbran, een Waals-Frans-Vlaams initiatief waar gezocht wordt naar nieuwe tensio actieven op basis van tarwezemelen. En we weten dat we vandaag nieuwe tensio actieve stoffen kunnen produceren op basis van suiker (een natuurlijk product afkomstig van de suikerbiet…). Het gaat hier om gesynthetiseerde stoffen maar waarvan de basis elementen uit biologische hulpbronnen komen. Er ontstaat dus een nieuwe chemie die meer respect heeft voor het milieu en die nieuwe toepassingen vindt in de cosmetica. Natuurlijke stoffen worden immers steeds zeldzamer en de “groene chemie” biedt een nieuw palet gesynthetiseerde ingrediënten afkomstig uit biologische hulpbronnen. En wat voor het milieu ook heel belangrijk is: binnen een korte keten, want het kan lokaal verbouwd worden. FW: “Want alle oliën die in de cosmetica gebruikt worden, zoals jojoba olie, macadamia olie enz. zijn allemaal producten die niet in Europa te vinden zijn en we willen vandaag gaan naar plaatselijke productie met plaatselijke grondstoffen om onze ecologische voetafdruk te verkleinen.” SdK: “Wij gaan als bedrijf steeds op zoek naar meer duurzaamheid in de productverpakkingen, je merkt dat het steeds belangrijker wordt voor de consument.”
Ingrediënten op het etiket
De wet voorziet dat de formule van een cosmetisch product met alle ingrediënten op het etiket moet staan, hoe duidelijk is dat voor de schoonheidsspecialiste of de consument? FW: “Natuurlijk staat de formule niet kwantitatief op het etiket maar in volgorde van grootte. Het belangrijkste bestanddeel komt eerst, enz. Wie meer wil weten over deze bestanddelen kan altijd de INCI code raadplegen die overal ter wereld gebruikt wordt…”
En wat met bewaarmiddelen?
FW: “Bewaarmiddelen vormen een enorm probleem want er zijn er steeds minder terwijl er voor vernieuwing juist steeds nieuwe nodig zijn. Door meer regelgeving zijn bijv. sommige parabenen van de lijst geschrapt. Maar contact allergie ontstaat doordat de huid steeds met dezelfde producten in aanraking komt. De biotechnologie afdeling van de Haute École Louvain in Henegouwen werkt vandaag aan een onderzoeksproject waarbij biobased hopextract (een restproduct van onze nationale bierproductie!) gebruikt zou kunnen worden als nieuw bewaarmiddel. Een heel interessante piste want ook hier kan de grondstof heel eenvoudig in België geproduceerd worden als bijproduct van onze nationale bierproductie!”
