Lockdownlessen voor aardbewoners

Bruno Latour liet en laat vooral zijn stem horen als waarschuwing voor de gevolgen van de klimaatcrisis, een thema dat ook in dit boek nooit ver weg is. Hij vindt dat de huidige klimatologische toestand verergerd én  verlicht wordt door de pandemie. We moeten dus lessen trekken uit de lockdown.

In dertien korte hoofdstukken onderzoekt Latour welke gedaantewisseling de wereld zou kunnen ondergaan nadat we onze mondmaskers hebben afgedaan.

De Gedaanteverwisseling

“Als Gregor Samsa op een morgen wakker wordt, ontdekt hij dat hij in een reusachtig ongedierte veranderd is”, zo begint het verhaal van Kafka en het is dit beeld dat Latour gebruikt doorheen het hele werk, zowel als hij het heeft over het post-coronatijdperk als over de levende wezens op  Aarde (met hoofdletter) die zullen moeten afrekenen met de gevolgen van ons wanbeheer.

Schuld en boete

Het verplichte binnen blijven doet ons beseffen hoe afhankelijk we zijn van de anderen. Geen enkel levend wezen kan alleen bestaan. Hij stelt dat de rijken rijk zijn door de armoede van anderen. Ze hanteren bedrieglijke termen als globalisering, universalisme, individualisme.

De lockdown is van voorbijgaande aard, maar wat we het aardse leven aandoen, zou onomkeerbaar kunnen zijn.

In het  hoofdstukje “Het aardse leven” – maar er is geen hemel” bespreekt hij de kwalijke rol van religies die beweren dat het leven na de dood belangrijker is dan “het tijdelijke” op de aarde, zodat de gelovigen het aardse compleet voor eigen gewin kunnen exploiteren.

Twee vertalers

Een Nederlandse vertaler en een Vlaamse vertaalster hebben hun beste krachten aan deze korte bedenkingen gewijd en ze zullen het niet gemakkelijk gehad hebben! De auteur verliest zich soms in beelden en analogieën, in een breedsprakige stijl, met gebruik van niet voor iedereen bekende woorden, zodat ik soms na een half uur lezen nog niet wist wat hij precies bedoelde. 

Bruno Latour

Hij is een Franse socioloog en filosoof. Hij houdt zich bezig met wetenschapsfilosofie en -antropologie. Hij is emeritus hoogleraar. Tot zijn bekendste boeken behoren “Laboratory Life”, “Oog in oog met Gaia” en “Waar kunnen we landen?”

Auteur: Bruno Latour

vertaling van: Où suis-je? Leçons du confinement a l’usage des terrestres

filosofie

© Octavo publicaties, Amsterdam

uitgeverij: EPO

waardering: 2 sterren