Lieve Marien is al bijna 30 jaar lid van VJV. Sinds kort is zij op pensioen, maar zij schrijft nog seeds als freelancer voor HLN-regio. Ook bij het Davidsfonds verschijnen cursiefjes van haar hand. In onze reeks “VJV-leden stellen zich voor” maakt u kennis met een van haar cursiefjes.
Wie is de schijnheilige?
Iedereen denkt te weten wat het woord “schijnheilig” betekent. Even een inkijk in de historische achtergrond van dit woord.
Daarvoor gaan we terug naar de zeer woelige tijden van de 16de eeuw. Antwerpen was groot en rijk. De grootste stad ten noorden van de Alpen. De meest internationale koopmansstad van die tijd. Maar het was ook de tijd van de strijd tussen de Rooms-katholieken en de “ketters” (de protestanten). Alles resulteerde in een geweldig en gewelddadig drama: jaren van oorlog waarbij Alexander Farnese de stad terugwon voor de Spaanse kroon. De leegloop van Antwerpen kon beginnen. Farnese gaf de keuze: terug katholiek worden of wegwezen binnen de 3 jaar. Iets minder dan de helft van Antwerpen pakte zijn biezen en zijn geld en verhuisde. En het waren niet de armoezaaiers die verhuisden, maar de rijkere intellectuele klasse en de kooplui. Amsterdam en Leiden werden plots grote steden. Nederland begon aan haar gouden eeuw. De onze was voorbij. De Schelde ging op slot, er moest tol betaald worden. Antwerpen was haar gloriepositie kwijt.
De opkomst van het protestantisme verdeelde Europa. De katholieke kerk organiseerde het Concilie van Trento. Dat duurde jaren en er werden belangrijke beslissingen genomen. De kerk keek in eigen boezem en wilde onder meer de wildgroei van heiligen, die voor allerhande diverse kwalen aanbeden werden, ook eens opkuisen. Een Jezuïet, Jan Bolland, kreeg de opdracht. Nagaan of de heiligen die werden aanbeden echt bestaan hadden. Waar ze waren geboren, uit welke ouders, waar ze geleefd hadden en waar ze gestorven en begraven waren. Een hele klus. Méér dan voor 1 persoon. Jan Bolland stichtte de Bollandisten. Ze begonnen met de heiligen van 1 januari. En, geloof het of niet, ze zijn nu nog bezig. Ondertussen is men gevorderd tot 14 oktober. En het centrum van dit onderzoek ligt nu in het Sint Michielscollege in Brussel.
Sint Patrick versus Sint Joris. De eerste is de patroonheilige van Ierland. De tweede is de patroonheilige van Engeland en ook van de scouts.
Sint Patrick heeft echt geleefd. De onderzoekers weten wie zijn ouders waren en kunnen zijn leven perfect in kaart brengen. Hij is geboren in het begin van de 5de eeuw. De Ieren zullen dit niet leuk vinden, want Sint Patrick is wel geboren in Engeland. Hij werd op zijn 16 jaar ontvoerd door Ierse piraten en als slaaf mee naar Ierland gevoerd. Daar kon hij later ontsnappen en kwam terecht in het Franse Auxerre waar hij een priesteropleiding volgde. Op vraag van Paus Celestinus werd hij de eerste missionaris in Ierland. Hij stichtte er honderden kerkjes. Hij reisde veel. En je kan nu nog als toerist de Saint Patricks Trail lopen. Hij ligt begraven op het kerkhof van Downpatrick. In de 7de eeuw werd hij heilig verklaard.
Maar… Sint Joris, je weet wel, die de draak doodde. Wel, hij is een echte “schijnheilige”. Een pure mythologische legende figuur. Nergens ook maar iets te vinden van zijn leven. En zo zijn er veel.
Ik woon in Deurne, in de parochie van Sint Rochus. Eén van de “pest”-heiligen uit de Middeleeuwen. Ten tijde van de pest waren er diverse pest-heiligen die zelf van de pest genezen waren of ze bij anderen miraculeus konden genezen. Niets van aan. Geen van die zogenoemde pestheiligen heeft ooit bestaan. Allemaal pure legendefiguren. Allemaal ware schijnheiligen.
Vorig bericht
VJV-leden stellen zich voor: Georges De SmaeleVolgend bericht
Journalistiek nieuws augustus 2020
