Controversiële beelden worden verwijderd op de sociale media. Een goede zaak, op het eerste gezicht. Maar hiermee verdwijnt ook interessant materiaal dat onderzoekers gebruiken om misdaden tegen de mensheid te bewijzen…

Beelden van gruwelijkheden om zichzelf te verheerlijken…

De verslaggeving in conflictgebieden loopt vaak volkomen mank. Het is er heel gevaarlijk, en journalisten wagen zich er op gevaar van eigen leven. Helaas zijn het soms enkel de afschuwelijke beelden van folteringen, executies, uitgevoerd door rebellenbewegingen die de buitenwereld bereiken.

Het zijn beelden die door de rebellen zelf verspreid worden, om hun ‘heldendaden’ in de kijker te zetten. Om schrik aan te jagen met hun nietsontziende wreedheid, om te tonen dat zij onverzettelijk zijn. Zij verspreiden de beelden via sociale netwerken, om te pochen over hun daden. En de sociale media verwijderen die beelden al snel – enerzijds om de propaganda van die groepen een halt toe te roepen, anderzijds om de gebruikers van de sociale netwerken te beschermen tegen de wrede beelden die hen intens zouden kunnen shockeren.

Een beslissing die best te begrijpen is. Vooral omdat sociale media nogal eens de hebbelijkheid hebben om video-content automatisch af te spelen. En je dus gewoon door je tijdlijn of newsfeed aan het bladeren bent, en ineens geconfronteerd kon worden met een automatisch afgespeelde video van een gruwelijke executie…

… zijn soms bewijslast die de daders in de cel brengen

Maar in een artikel bij Buzzfeed wordt erop gewezen dat dit een pervers effect heeft. Want die beelden zijn vaak een bewijslast. Wanneer degene die de wreedheden begaat, geïdentificeerd kan worden en voor de rechter gebracht wordt, dan kunnen die beelden als bewijs dienen.  Wanneer de beelden verdwijnen, verdwijnt ook de bewijslast.

Bovendien verrichten verschillende wetenschappers en autoriteiten onderzoek naar de beelden die door terreurgroepen  gepost worden, om de ware toedracht van bepaalde feiten te achterhalen. Zij onderzoeken de beelden, en als zij de daders kunnen identificeren en voldoende bezwarend materiaal kunnen verzamelen, dan geven zij hun dossier door aan de bevoegde instanties.  Het verwijderen van die beelden  op de sociale media dwarsboomt dat onderzoek, en zou ertoe kunnen leiden dat de daders niet opgespoord kunnen worden.

Een duidelijk voorbeeld van een dergelijk onderzoek is het verhaal van BBC Africa. De reporters gingen uit van gruwelijke beelden van een executie, en konden door minutieus onderzoek van de achtergrond niet alleen de plaats bepalen waar het gebeurde, maar ook het tijdstip. En zelfs wie de daders waren. In het artikel verneem je meer over de verificatiemethodes die gebruikt werden.

Een delicate balans dus tussen het verwijderen van beelden om de maatschappij en de burgers te beschermen enerzijds, en het gevaar dat zo bewijsmateriaal verdwijnt. Nog een van de maatschappelijke plichten waarvan wij hopen dat de sociale media zich bewust gaan worden…