“In Maskerade, Make-up & Ensor gaan we na hoe Ensors ideeën over maskerade, (valse) koketterie, verleiding, misleiding, het artificiële en het vergankelijke, meer dan 100 jaar later kunnen resoneren bij een hedendaags publiek. Het brengt ons naar universeel menselijke thema’s, van de angst om ouder te worden tot het najagen van onhaalbare schoonheidsidealen. De dubbelzinnige maskerwezens in Ensors oeuvre lezen als een scherpe aanklacht tegen de hypocrisie van de bourgeoisie van zijn tijd.”

Kaat Debo
Directeur MoMu Antwerpen

Het MoMu zag inspiratie in Ensors ideeën rond de maskers, vermommingen, verleiding en misleiding en trok deze door naar vandaag. Het Modemuseum viert de schilders van de mode: het vakmanschap en de onuitputtelijke creativiteit van make-up en haarartiesten in een multimediale tentoonstelling waarin licht, kleur, kunst, mode en make-up elkaar ontmoeten met werken van James Ensor, Issy Wood, Cindy Sherman, Tschabalala Self, Genieve Figgis, Harley Weir, Julien d’Ys, Inge Grognard, Peter Philips, Martin Margiela, Christian Lacroix, Walter Van Beirendonck, Cyndia Harvey, Thomas de Kluyver, Lucy Bridge, Eugene Souleiman, Éamonn Freel, Bruce Gilden en vele anderen.

Make-upartiesten en haarstylisten zijn schilders van de mode

Curator Elisa De Wyngaert zet make-upartiesten en haarstylisten in de spotlights: “Ook al werken ze backstage, ze hebben een grote artistieke kracht en vervolledigen het silhouet. Eindelijk kunnen we hun werk eens belichten, want ze krijgen vaak te weinig credits voor wat ze doen”, en noemt hen de schilders van de mode.

Inge Grognard, Is een Belgische make-upartieste die haar carrière bij de Antwerpse zes begon en ondertussen bij zowat alle grote modebladen is gekend.

Peter Philips, ook een Belg, is bij Dior creatief als directeur make-up.

“Het is een illusie dat vrouwen gelijke rechten hebben als je kijkt naar hoe we mogen deelnemen in de wereld. We worden aangemoedigd om ons lichaam, ons haar en zelfs onze huidskleur te veranderen.

We moeten perfect zijn en ons aan de regels houden. In schilderijen kan iedereen elke kleur hebben, mijn personages kunnen elke vorm of grootte aannemen, ze kunnen bestaan zonder oordeel en hoeven niet voor een publiek te spelen. Dat creëert een gevoel van veiligheid. Mijn personages kunnen zowel grotesk en als mooi worden gezien. Er schuilt schoonheid in het uitdagen van het ideaal.“                         

Genieve Figgis
Zaaltekst

Snottebel, skeletten, maskers, rode lippen en mouches

Zoals de titel ons doet vermoeden is James Ensor bijzonder goed vertegenwoordigd in tentoonstelling. Reeds bij het binnentreden werden we geconfronteerd met ‘De verbazing van het masker Wouse’: een gemaskerde dame met een opmerkelijke snottebel, staat voor op de grond liggende carnavalsattributen zoals kledingstukken, muziekinstrumenten, maskers en een doodskop. Het tableau met de twistende geraamten veronderstelt een poppentheater, waarbij twee vechtende poppen bestaan uit aangeklede geraamten.

Op ‘Dame met rode parasol’, een impressionistisch schilderij, is James Ensors zuster Mitche afgebeeld met een rode parasol, rood jasje en met de zelfde kleur aangestipte lippen. In 1880 was het helemaal niet gewoon om de lippen rood te schminken. Een rode blos kon nog, maar rode lippen waren voorbehouden voor actrices en prostituees. Ook ’Oude dame met maskers’, een vergane schoonheid met gerimpeld voorhoofd, bloemenkroon, twee mouches of taches de beauté, omringt met maskers en clowneske afbeeldingen, kleurde Ensor de lippen van de oude dame rood.

Maskerade, Make-up & Ensor viert het vakmanschap en de creativiteit van make-up- en haarartiesten: de schilders van de mode.

James Ensors’ ideeën over maskers, ijdelheid, verleiding, bedrog en het vergankelijke worden belicht vanuit een hedendaags perspectief. Door de geschiedenis heen  is make-up vaak met argwaan vergeleken met het dragen  van een masker: een masker om je ware aard te verbergen.

Uitgeverij: Lannoo, hardback, 256 pagina, 300 x 240cm, EAN 9789401427067, Euro 55,00

Campagnebeeld: make-up door Linda Cantello, haar door Julien d’Ys, model Kate Moss, foto door Paolo Roversi / Art+Commerce.

Maskerade, make-up & Ensor, nog tot 2 februari 2025 in MOMU Antwerpen, Nationalestraat 28, 2000 Antwerpen. Info: www.momu.be