Van 21 september 2024 tot 20 april 2025 vindt in het Koninklijk Museum van Mariemont een bijzondere tentoonstelling plaats die “Boeddha. Zin en Zintuiglijkheid” werd gedoopt. In deze tentoonstelling word je als bezoeker meegenomen naar alle aspecten van het Boeddhisme, van de filosofie van Boeddha tot de prachtige kunstwerken die door deze inspiratie ontstaan zijn.

Verstilling

Jaren geleden werd in het Parijse museum Guimet een persconferentie gehouden voor de lancering van het iconische parfum “Samsara” (het wiel van wedergeboorte) van het Franse cosmetica huis Guerlain. Voor de gelegenheid was het museum omgetoverd tot een dromerig, verstillend decor met aangepaste verlichting en muziek. Een ervaring om nooit te vergeten en de in steen bevroren glimlach van de prachtige uit Azië afkomstige Boeddha’s verhoogde de speciale sfeer en straalde eindeloze rust uit. In Thailand zag ik de mooiste Boeddha beelden die vereerd werden en zelfs elk seizoen andere kleren kregen;… Zelf heb ik jaren gezocht tot ik een Boeddha beeld vond dat de juiste rust en sereniteit uitstraalt en dat beeld heeft intussen een plekje gevonden in mijn tuin.

Een reis door Azië

Met “Boeddha. Zin en Zintuiglijkheid” laat het museum in Mariemont bijna honderd stukken zien uit eigen collecties. De belangstelling van Mariemont voor het verre oosten is niet nieuw. Sommige stukken uit deze tentoonstelling zijn na 65 jaar weer van onder het stof gehaald: de collectie werd nl. opgeslagen nadat het kasteel van Mariemont in 1960 afbrandde en onthult nu zijn weinig bekende schatten, waarvan sommige speciaal voor de gelegenheid zijn gerestaureerd. Het is unieke selectie geworden met werken uit heel Azië, waaronder India, China, Japan, Myanmar, Thailand en de Himalaya die de bezoeker de kans biedt om de boeddhistische iconografie in al haar diversiteit te verkennen en een nieuw beeld van Boeddha te schilderen. Boeddha verstild tot beelden in brons, ivoor, hout of lapis lazuli; de tentoongestelde werken stralen zowel aanwezigheid als fascinatie uit. De tentoonstelling is dus een unieke ontmoeting met boeddhistische kunst, waardoor het publiek een originele en unieke kans krijgt om geschiedenis, kunst en emotie naadloos met elkaar te combineren. Raoul Warocqué, de stichter van de collecties van het Koninklijk Museum van Mariemont, heeft hier een belangrijke bijdrage geleverd door de boeddhistische kunstcollectie tot een van de hoekstenen van zijn collectie te maken.

Via de kunstwerken krijgen bezoekers een meervoudig beeld van Boeddha dankzij de talrijke voorstellingen van Boeddha, het boeddhistisch pantheon en de boeddhistische rituelen. En worden ze uitgenodigd om een zintuiglijke ervaring te beleven, zowel artistiek als spiritueel. Om te resoneren met de visuele sfeer van een heiligdom bijvoorbeeld. Om dit te bereiken wordt het bezoek opgedeeld door een reeks scenografische interventies die de actieve deelname van de bezoeker stimuleren. De verschillende ruimtes zijn zo ontworpen dat bezoekers de tijd kunnen nemen om de tentoonstelling op hun eigen manier te beleven. De tentoonstelling biedt ook een zeldzame kans om thangka’s (boeddhistische schilderijen) uit de collectie Léon Verbert te bewonderen, uitgeleend door de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis.

Voor deze tentoonstelling werden ook twee mediatools ontwikkeld om bezoekers te begeleiden op hun ontdekkingstocht door de tentoonstelling: ten eerste de audiogids die bezoekers informeert, gidst en begeleidt doorheen het parcours en hen uitnodigt zich vragen te stellen of zelfs boeddhistische gebaren uit te proberen.

Ten tweede de kasten ‘Een Hele Wereld’ die zich voornamelijk richten op gezinnen: het zijn 12 kleine kasten waar je door middel van hands-on interactie allerlei kunt leren over de wereld van het boeddhisme. Op het programma staan concentratieoefeningen, een terugblik op het leven van Boeddha, de symboliek van de lotus maar je kunt ook een origami maken, oefenen in kalligrafie of de vier edele waarheden ontdekken met het dharmawiel.

Zelf een Boeddha kopen?

In elk tuincentrum kun je ze vinden: Boeddha’s in alle maten en kleuren, maar naar een “echte” Boeddha met de juiste uitstraling moet je soms lang zoeken. Veel mensen kopen trouwens een “dikbuik Boeddha” maar die dikke Boeddha is geen Boeddha, maar een Chinese monnik genaamd Budai, die leefde rond de 10e eeuw. Budai staat bekend om zijn goede humeur en zorgeloze houding. Zijn populaire bijnaam, de “lachende dikbuik Boeddha”, verwijst naar zijn dikke buik, wat in de Chinese cultuur een symbool is voor welvaart en overvloed.

Echte boeddha’s mogen vaak niet worden uitgevoerd uit een boeddhistisch land en er staan strenge straffen op, dus informeer je goed als je op reis bent en een mooie boeddha wilt kopen en meenemen naar huis. De basis van de plaatselijke wetgeving die uitvoer verbiedt, zou te maken hebben met het bijgeloof, dat een aangekochte en “weggevoerde” Boeddha ongeluk zou brengen;…

Wat is boeddhisme?

Siddharta Gautama leefde tweeduizend vijfhonderd jaar geleden in Noord-India. Zittend onder de Bodhi-boom ging hij op zoek naar de werkelijkheid en maakte hij komaf met de verlangens, haat en onwetendheid in zichzelf. 45 jaar lang gaf hij onderricht, kreeg veel volgelingen en werd daarna Boeddha genoemd.

Om het Boeddhisme te begrijpen, is een van de inzichten dat wij ons vol verlangen vastklampen aan dingen in de hoop er gelukkig van te worden. Maar omdat alles in de wereld onderhevig is aan verandering en dus vergankelijk, kunnen dingen niet de permanente bevrediging geven waar wij naar zoeken.

Vandaag noemen heel wat landen zich boeddhistisch:  Bhutan, Myanmar, Cambodja, Hong Kong, Japan, Tibet, Laos, Macau, Mongolië, Singapore, Sri-Lanka, Thailand en Vietnam zijn landen waar de boeddhistische filosofie trouw gevolgd wordt.

De leer van Boeddha lijkt in schril contrast te staan met onze Westerse, jachtige manier van leven. Toch zijn er heel wat mensen die een diepere betekenis van het leven willen ontdekken en die meer zingeving en rust in hun bestaan willen inbouwen. Voor hen zijn er ook in België verschillende boeddhistische centra waar je kunt leren mediteren en waar je meer informatie kunt krijgen over het boeddhistische gedachtengoed en manier van leven.

Op de site: Boeddhistische centra | BUB – UBB, vind je de locaties van de verschillende boeddhistische centra in België.

PRAKTISCHE INFORMATIE:

Titel: “Boeddha. Zin en Zintuiglijkheid”. Periode: 21 september 2024 – 20 april 2025. Adres: 100 Chaussée de Mariemont, 7140 Morlanwelz, België. Openingsuren: Museum geopend van dinsdag t/m zondag, 10.00 – 18.00 uur (september) / 10.00 – 17.00 uur (oktober – januari) / Laatste toegang 45 minuten voor sluitingstijd.