Lieve Mariën schrijft vooral cursiefjes, die in verschillende media gepubliceerd worden. Haar teksten combineren een journalistieke waarneming over het verleden, het heden, met een persoonlijke ervaring. En zetten hierdoor gebeurtenissen in hun perspectief.
Café zonder Bier
Ik heb het niet over het liedje van Bobbejaan Schoepen, maar over een echt “Café zonder Bier”. Elke consumptie kost een halve euro. Het bestaat wel degelijk en je kan het nog steeds bezoeken. Maar niet lang meer.
Enkele zondagen geleden stapte ik met enkele collega-gidsen rond in de buurt van het MAS. De bedoeling was een uitgebreide verkenningstoer, uiteraard te voet, te ondernemen waarbij we alles noteerden wat in aanmerking zou komen voor een gidsbeurt. Want het Noord is nu het nieuwe Zuid. De Cadixwijk is niet langer een verloederde buurt. Er woont nu chique volk in dure appartementen. Cafés en hippe restaurant duiken op in zowat alle straten.
Het MAS functioneerde als katalysator en verbindt opnieuw de stad met de haven. In de oudste dokken van de stad, Bonaparte- en Willemdok, liggen nu dure blitse jachten te dobberen. Zowat alle oude pakhuizen zijn grondig gerenoveerd en omgetoverd tot moderne lofts, appartementen en hippe kantoren.
In onze verkenningsronde stapten we langs de Londenstraat waar het Technicum (de school) een architecturaal in het oogspringend gebouw is. Schuin daar tegenover staat een kleiner al even opvallend gebouw in eclectische stijl: “Schuilplaats voor Havenwerklieden” opgericht in 1908 onder impuls van het stadsbestuur en als liberale tegenpool van het katholieke Werkmanwelzijn aan de overzijde. De oprichting van de gaarkeuken voor de havenarbeiders behoorde tot één van de eerste initiatieven. Voor die tijd moest de dokwerker zijn schaftmaaltijd in openlucht opeten. Bij regen en ontij geen pretje. Enfin, dit gebouw werd in zijn oude glorie terug hersteld door het restaurant La Riva. Inmiddels staat het gebouw opnieuw leeg.
Wanneer je langs dezelfde zijde richting Londenbrug verder loopt verandert na het kruispunt de straat van naam en wordt het Familiestraat. Normaal scheur je daar met de auto voorbij. Nu is het één grote werf en alleen te voet te bezoeken. En maar goed ook, want per auto zie je niet echt veel. Ik wees al lachend op de verweerde raamschildering aan een smal huis waar de naam “Café zonder Bier” opstaat. Vol ongeloof bleven we met z’n allen staan. Een beetje geïntrigeerd door dit aparte café. Het duurde niet lang of er kwamen een drietal oude mannen naar buiten. En zo maakten we kennis met Theo Fonteyn. Een tachtigjarige priester die hier al sedert 1962 actief is. “Ik heb al méér dan 500 kinderen gedoopt maar ook méér dan 500 mensen uit de buurt begraven” begon hij zijn verhaal.
“Er zijn Naties die hun vaste dokwerkers hadden” vertelde hij. “Wanneer ze een grote klus hadden en nog extra volk nodig hadden, dan gingen ze ’s morgens naar “Het Kot” waar alle dokwerkers “met een boek” en zonder werk naartoe kwamen. In zijn Café Zonder Bier in de Londenstraat kwamen vroeger de dokwerkers zitten die geen alcohol mochten of wilden drinken, maar die wél wilden wachten of de bazen nog mannen uit de wervingsreserve nodig hadden. “Dat was vaak het geval als er nog schepen binnenkwamen”, legt Theo uit.
Het “café” bleek onder de vleugels te zitten van De Bond zonder Naam. Sedert 1962 vonden dak- en thuislozen en vereenzaamden er geen alcohol aan de toog, maar wel chocomelk of cola aan 50 cent, een hartverwarmende babbel met vrijwilligers of een rondje kleurenwies met lotgenoten.
Verder beschikt priester Theo nog over een speciale kunde: al dertig jaar verzorgt hij de voetjes van arme bejaarden die geen pedicure kunnen betalen. “Nee, knappe meisjes komen hun voetjes niet bij mij laten verzorgen, ik help alleen maar oude mensen” lacht hij.
Het Café zonder Bier zal niet lang meer bestaan want Theo heeft zonet de verkoop geregeld van het pand aan De Ideale Woning. En weerom zal een oud pand verdwijnen. Maar dit keer niet om plaats te maken voor dure appartementen. Er zal een opvanghuis komen voor alleenstaande bejaarden uit de buurt. Wedden dat we priester Theo daar zullen terugzien?
