In mijn tweede deel over Calais buigen we ons over enkele in het oog springende sites van de beide wereldoorlogen, sites die we vonden in Calais zelf en in de nabije omgeving. In het hartje van Calais in het park van St.-Pierre staat een enorme Duitse bunker, de grootste in de streek en hoofdkwartier van de Duitse Marine. Deze bunker herbergt nu het “Musée Mémoire 39-45 Calais”.
Calais als oorlogsgebied
Calais was een bezette stad tussen mei 1940 en september 1944. In 22 zalen vind je objecten, foto’s, getuigenissen en posters die vertellen over de verschillende aspecten van de oorlog in het Calais-gebied. We krijgen een gedetailleerde kijk op het leven van de burgers van Calais juist voor, tijdens en juist na de Tweede Wereldoorlog. De zalen zijn volgens thema ingericht, niet chronologisch, dus vergt het wel wat extra tijd om alles te lezen en te absorberen om een duidelijke kijk op alle gebeurtenissen te krijgen. Er is aandacht voor het verzet, de bombardementen, Generaal de Gaulle, de bevrijding door de Canadezen, … Trek toch maar anderhalf uur uit voor het bezoek en een goede raad: er zijn geen toiletten in het complex, dus wees er op tijd bij voor je bezoek.
Info: www.musee-memoire-calais.com
Herdenkingsplaats
In de Eerste Wereldoorlog is Calais nooit bezet geweest. Samen met Boulogne was het een belangrijke aanvoerhaven. In dit hinterland bevonden zich wel de bevoorradingscentra en militaire hospitalen. Bij het verlaten van Calais op weg naar Mimoyecques kwamen we de stedelijke begraafplaats “Nord” tegen. Naast het burgerlijke gedeelte is er ook een uitgebreide militaire dodenakker uit Wereldoorlog I. Het Franse gedeelte gaat naadloos over in het Belgische. Hier liggen meer dan 1000 Belgische slachtoffers. Velen kwamen uit de naburig gelegen hospitalen. Ook een aanzienlijk aantal Belgische verpleegsters en kloosterlingen die slachtoffer werden van Duitse bombardementen achter het front is hier begraven.
Tijdens mijn bezoek waren er juist een tweetal werklui van het Belgische leger bezig met het vervangen van versleten koperen naamplaatjes. Bij navraag bleek het dat sinds korte tijd het Ministerie van Defensie het onderhoud van de Belgische militaire begraafplaatsen heeft overgenomen van Binnenlandse Zaken en het resultaat mag nu gezien worden.
Voor het tweedaagse Calaisbezoek vonden we een strategische overnachtingplaats, zowat tussen alle sites in, in Coquelles, de plaats waar de Eurotunnel onder het Kanaal duikt. Het Holiday Inn Hotel ligt op een rustige plaats, heeft een grote parking en verzorgde kamers. Het beschikt ook nog over een indoor fitnessruimte met zwembad. Op het terrein is er ook nog een overwoekerd, bebost gebied waar men de ruïnes van een oud klooster heeft gevonden. Het idee van het management is om dit gedeelte volledig te gaan benutten na restauratie en natuurbeheer.
Kanon met loop van 127 meter
In Mimoyecques op ongeveer 20 km van Calais vinden we het Fortresse de Mimoyecques, ook wel het “Londen Kanon” genoemd. Een site minder bekend dan La Coupole, de V2 basis bij St.-Omer. Hier werden alle voorbereidselen gemaakt voor de V3. Ruwweg was de V1 een vliegende bom, de V2 een soort raket die verticaal opsteeg en destructiever was en de V3 was dan weer meer een superkanon (V=Vergeltungswaffen).
De plaats die uitgekozen werd om het ondergrondse bunkercomplex voor de V3 te bouwen was niet ver van de zee en de krijtlagen waren ideaal om er ondergronds in te werken. Het doel was van een serie batterijen van elk 5 reuzenkanonnen te bouwen die tot 350 obussen per dag naar Londen konden lossen (ongeveer 150 km verder).
Dertig meter ondergronds werd er gebouwd. Om het einddoel te bekomen was er een enorme snelheid nodig binnenin het projectiel. Er werd dan ook geopteerd voor een super lange loop van ongeveer 127 meter om zijdelings de extra ladingen te kunnen hanteren. Het kaliber was 150 mm. De werkzaamheden begonnen in 1943 door tussen de 1200 en 1500 werkkrachten (zowel Duitse mijnwerkers als verplicht tewerkgestelden).
Geallieerden verhinderden gebruik V3
Er is gelukkig geen enkele V3 gelanceerd op deze basis. Deels door vele technische onvolwassenheden en problemen met het uittesten, deels ook door de geallieerden. Door lokale informatie van het verzet en door veelvuldige observatie via de lucht werd Mimoyecques een hoofddoel van de geallieerde luchtmacht. De genadeslag kwam er op 6 juli 1944 met een gericht bombardement van de zogenaamde Tallboys, bommen van 5400 kg die door Lancaster bommenwerpers gedropt werden en 5 meter beton konden penetreren. Bij een van deze bombardementen kwam Joseph, de oudere broer van de latere president Kennedy, om het leven. Een zogenaamde incarnatie van de V3 zag het leven in Irak rond 1990 met het Irakese superkanon van Saddam Hussein.
Nu kan je nog de 600 meter lange tunnel bezoeken (als je wil, op sommige tijdstippen met een gids). Zeer duidelijke borden geven een grondige uitleg over het hele complex – van start tot verval. Opmerkelijk is dat de site niet alleen een historisch erfgoed is, maar ook een beschermde natuurplaats. Er overwinteren niet minder dan 400 vleermuizen, verdeeld over 3 soorten. Hierdoor is de bunker ook volledig gesloten voor het publiek van 15 oktober tot 15 april. Bij de zeer vriendelijke mensen die de onthaalbalie bemannen, kan je ook nog iets drinken. Er is toiletbezoek mogelijk. Denk eraan, zelfs in de zomer is het zeer fris in de bunker!
Info: www.mimoyecques.fr
Om volledig te zijn willen we nog een attractie van Wereldoorlog Twee vermelden: de Batterie Todt in Audinghen, niet ver van Cap Griz-Nez. Jammer genoeg moeten we hier wel vermelden dat het onthaal op deze site allesbehalve aangenaam was. We waren niet de enigen die het ondervonden. Enkele Franse gidsen hadden er ook niets dan nare herinneringen aan. Het leukste was nog dat we na een tijdje van mening waren de hoofdrolspelers te vertolken in een “Candid Camera”.
Toch nog eindigen met een positieve noot. Aan de voet van Cap Griz-Nez, bij het buiten rijden van het dorpje Escalles kwamen we nog een leuk visrestaurantje tegen met een (h)eerlijke, verse keuken. En ja, mosselen staan ook op de kaart in ‘Restaurant Les Falaises’.
www.lesfalaises-capblancnez.com
Calais is zeker niet alleen “Calais-Dover”. Zowel historisch, culinair, wandelend of fietsend, Calais loont zeker de moeite.
Commentaren