Het hele jaar door tomaten op ons bord, het is vandaag een evidentie… Maar niet al die sappige, vuurrode tomaten komen uit zuiderse landen, wel in tegendeel. Vandaag wordt op duurzame wijze aan tomatenteelt gedaan in ons eigen land. Wij gingen op uitnodiging van Voka Mechelen-Kempen, afdeling Zuiderkempen, een kijkje nemen bij een tomatenkweker met een hart voor duurzaamheid en de natuur.

Tomaten kweken is een kunst

Putte telt vandaag nog 5 tomatenkwekers waarvan Primato de grootste is. Dit bedrijf dat in 2015 door de familie Pittoors uit de startblokken werd geschoten met een bedrijf van 6ha, wil een schoolvoorbeeld zijn van duurzaam ondernemen en is intussen aan de vierde generatie toe met een toekomstgericht bedrijf dat werkt met de modernste technieken, waaronder die van slim waterbeheer.

In 2015 werd op de terreinen van kweker Van Pelt een traditionele serre opgericht met traditionele tomatenteelt. In 2017 werd daarnaast een nieuwe serre gebouwd voor belichte teelt van sappige rode smaakbommetjes. Dankzij innovatieve technieken, waaronder een nieuw type glas met twee coatings die meer zonlicht doorlaten, schermdoeken voor extra isolatie, een slim buizensysteem en ventilatoren, levert Primato vandaag het jaar rond tomaten. De prille plantjes worden in een gespecialiseerd bedrijf opgekweekt van zaad tot een plant van ongeveer 60 centimeter hoogte die daarna verder mogen groeien in de Putse serres. Om het groeiproces nog beter te monitoren, wordt gebruik gemaakt van plantsensoren die digitaal worden aangestuurd. Ook hier heeft AI zijn intrede gedaan maar de generatielange ervaring, in combinatie met groene vingers en een grote gedrevenheid, doen de rest. Dankzij die plantsensoren kan nauwlettend worden opgevolgd wat de plant aan het doen is (want niet alle variëteiten groeien even snel of op dezelfde manier) waardoor de efficiëntie verhoogt.

Kostbaar water

Primato werkt bewust met opgevangen hemelwater om geen grondwater te moeten oppompen. Dat hemelwater wordt opgevangen in waterbassins (één daarvan wordt gedeeld met kweker van planten en bomen Van Pelt) en aan dat water worden voedingsstoffen toegevoegd om de groei van de planten te stimuleren. Het kostbare water wordt in een aparte citerne ontsmet met een UV-installatie en opnieuw gebruikt voor een gesloten cirkel. Toekomstige zonnepanelen op de waterbassins gaan ervoor zorgen dat er 10% minder kostbaar water verdampt.

De samenwerking met WOM, een coöperatieve tuindersvereniging met 150 leden helpt om het evenwicht op het elektriciteitsnetwerk te behouden en er wordt ook samengewerkt met het Proefstation voor de groenteteelt in Sint-Katelijne-Waver en met het kenniscentrum voor Energie van Thomas More.

Momenteel loopt er ook een onderzoek naar het mogelijk capteren van CO² als plantenvoeding bij Thomas More in Geel.

Volop variëteiten

De consument van vandaag is veeleisend en daarom worden hier verschillende soorten tomaten geteeld, waaronder 2 types cherrytomaten (Cherrystar en Aromia), Deliziano (mini San Marzano) en grotere tomaten: de Elite en de smaaktrostomaat van Delhaize. Deze soorten werden niet zomaar gekozen, de keuze wordt in grote mate bepaald door de smaak en kwaliteit.

De verkoop van de rode smaakbommetjes gebeurt via Belorta in Sint-Katelijne-Waver, de grootste groenten- en fruitveiling van Europa die 1000 telers verenigt. De verkoop van het rode goud gebeurt via computergestuurde klokken voor vraag en aanbod en waardoor de uiteindelijke verkoopprijs bepaald wordt. Het daaraan verbonden Flandria keurmerk wordt in heel Europa hoog aangeschreven. Goed om te weten: 60% van de Putse tomaten gaat naar de binnenlandse Belgische markt, de rest vindt zijn weg hoofdzakelijk binnen een straal van 300 km, van Parijs tot het Duitse Roergebied.

Bio en nog eens bio

De plantjes worden niet meer met de hand bestoven zoals vroeger maar daar wordt een gespecialiseerd bedrijf voor ingeschakeld dat werkt met hommels. De bestrijding van ziekten en plagen gebeurt voornamelijk met biologische organismen waarmee we 90% van de problemen kunnen oplossen. Alleen in uiterste nood wordt de toevlucht genomen tot chemische middelen.

Twee jaar geleden werd ook verder geïnvesteerd in LED-verlichting waarbij geleerd wordt om steeds beter te leren telen met deze nieuwe manier van belichten. Binnen enkele jaren voorziet de familie Pittoors volledige LED-verlichting met nog een extra energiescherm.

Primato heeft ook oog voor de omgeving van het bedrijf: duurzame groenintegratie, aanleg van extra wadi’s, de meandering van de Itterbeek, deelname aan het Life Aclima project, vergroting van het overstromingsvolume, de aanleg van wandelpaden die aansluiten op een bestaand wandel netwerk… Toekomstige uitbreidingen voorzien in e-boilers met zonnepanelen op de waterbassins, een op handen zijnde nieuwbouw met aandacht voor de laatste duurzame technieken en de aanleg van een 10 hectaren groot groen/blauw gebied voor de versterking van de Jutse Plassen. Tomaten kweken met een hart voor de natuur, sterk technologisch gestuurd maar duurzaam en toekomstgericht!