“Niet alleen de oorsprong van de Laozi is in duisternis gehuld, ook de inhoud van het boek confronteert de lezer en de vertaler met talloze vraagtekens”.
Aldus schrijft Jan De Meyer in zijn inleiding. De teksten riepen inderdaad bij mij talloze vraagtekens op! Soms wist ik niet of het diepgaande filosofie was, of iets wat er erg op leek.
Ik geef een voorbeeld dat voor u misschien de Weg van dao onmiddellijk opent:
“De Weg die kan worden uitgesproken is niet de Weg die blijft duren;…”,
“In het bewaren van je zielen en het omhelzen van
het Ene,
kun je vrij van scheiding zijn?”
Ik behoud de schikking van de tekst, want hoogst waarschijnlijk is dat van belang voor het verstaan van de woorden.
Vers 33 is duidelijk:
“Wie de anderen begrijpt is intelligent,
wie zichzelf begrijpt is verlicht…”
Zeker is dat Laozi overal tegenstellingen ziet: als je schoonheid ontdekt, weet dan dat lelijkheid ook bestaat. Je zal steeds meer bezitten door meer weg te geven. Je komt vooraan te staan door jezelf achteraan te plaatsen. Als het goede bestaat, bestaat ook het slechte. Een Wijze zou moeten handelen zonder ergens naar te streven.
Oosterse wijsheid is in trek, dus ik vermoed dat de vertaling van een tekst uit de achtste eeuw, die teruggaat op een kopie van de Laozi, gevonden in een graf uit de derde eeuw voor onze tijdrekening, lezers zal aanspreken. In de loop der eeuwen is er trouwens een gigantisch aantal vertalingen gemaakt.
De inleiding van De Meyer beslaat 21 bladzijden en die heb je nodig om iets aan je lectuur te hebben, want “dat de Chinezen van lang geleden ook veel problemen hadden bij het begrijpen van de tekst.” (p.21)
Laozi was waarschijnlijk (het is niet zeker of hij ooit geleefd heeft) één van de voorlopers van wat later als het “daoïsme” bekend zou worden. De Dao betekent de Weg. Bij Confucius was het duidelijk dat menselijke waarden de nadruk moesten krijgen, maar om te weten wat de daoïsten bedoelen met de Weg, lees je best de inleiding van De Meyer, al geeft hij duidelijk aan dat het nooit duidelijk was of is. Je leert dat Laozi tot stand kwam in een uiterst woelig tijdsgewricht van voortdurende oorlogsvoering. Wat die dreiging betreft, is nadenken over hoe we daarmee moeten omgaan, van alle tijden. Je leert ook dat het spirituele boek een inspiratiebron is voor het cultiveren van de eigen persoon met zijn nadruk op vrouwelijke eigenschappen, op spontaneïteit, op geweldloosheid.
Het eerste hoofdstuk kreeg de naam De Weg. De eerste manifestatie van de Weg is de Kracht. Daarover gaat het tweede deel van het boekje, dat zeer mooi afsluit met de woorden:
“De Weg van de Wijze
is om te handelen zonder te strijden.”
In ‘Toelichting bij individuele paragrafen’ geeft de samensteller niet alleen toelichting bij zijn vertaling, maar ook bij woorden die op verschillende manieren geïnterpreteerd kunnen worden. Hij biedt Leestips aan van vier verschillende Nederlandse vertalingen van de Laozi.
Jan De Meyer studeerde sinologie aan de universiteiten van Gent en Fudai (Shangai). Hij was actief aan de universiteiten van Gent, Leiden en Leuven. Hij vertaalt al ruim 25 jaar Chinese literatuur in het Nederlands.
Maak kennis met Laozi
Teksten toegeschreven aan Laozi
vertaald, ingeleid en toegelicht door Jan De Meyernon-fictie
uitgeverij Otheo BooksISBN 978 90 8528 919 7
