Marthe ‘Tour’ Donas (1885–1967) is geboren in Antwerpen, maar deze vrouwelijke schilder is bij ons zo goed als onbekend. De tentoonstelling wil daarin verandering brengen en terecht!

Donas ontmoette in Nice de Oekraïense beeldhouwer Alexander Archipenko en dat was beslissend voor haar verdere loopbaan. Samen storten ze zich in het modernisme. Vooral Donas verkent meerdere stijlen, zoals het kubisme, shaped painting (waarvan Donas de pionier was), abstracte kunst en surrealisme. Ze zoekt een universele beeldtaal die verbondenheid tastbaar maakt. Vergeet niet dat ze twee wereldoorlogen meemaakte en ook het interbellum had een grote invloed op haar en op andere kunstenaars. Samen met Archipenko blaast ze nieuw leven in La Section d’Ór en organiseren ze tentoonstellingen zonder tussenkomst van handelaars en met samenwerking over de grenzen heen.

De huidige tentoonstelling brengt behalve Donas en Archipenko vele kunstenaars uit die periode bijeen en het resultaat is geslaagd! Je ziet Donas evolueren dankzij de vele werken die het KMSKA heeft kunnen lenen. Het museum bezat van haar slechts één werk en is bezig om er meerdere aan te schaffen.

We  zien we ook een Magritte, een Modigliani en vele anderen. Er is zelfs een gedicht van Paul van Ostaijen te zien, dat meegaat in het aspect ‘beweging’ dat de modernisten in hun werk willen brengen. Een aantal beeldhouwwerken van Archipenko drukken steeds meer die beweging uit. Van hem zien we naast beelden ook “sculptoschilderijen”. Sta ervoor en lees de uitleg op de muren en naast de schilderijen, zo mis je de samenhang niet. Je leert daar bijvoorbeeld ook waarom Donas haar schilderijen soms met “Tour” ondertekende.

Het mooie boek is de aankoop waard: het belicht o.a. de creatieve samenwerking tussen Donas en Archipenko en hun plaats in de avant-garde van het begin van de vorige eeuw.

De knappe tentoonstelling kan je zien in het KMSKA van zaterdag 4 oktober 2025 tot 11 januari 2026.